มองกว้างอย่างนวัตกร : The Wide Eye and the Blind Spot

คุณเคยได้ยินอัตราการล้มเหลวของนวัตกรรมที่ผลิตออกมา ที่มากถึง 70-90% โดยเฉพาะตลาด Health Innovation ก็อาจสงสัยว่า มันเป็นไปได้อย่างไร ที่มีการผลิตนวัตกรรมออกมา ซึ่งหลาย ๆ ผลิตภัณฑ์ก็ออกมาจากเจ้าตลาดขนาดใหญ่ ที่ไม่คิดว่า จะล้มเหลวได้

แม้ว่า หลาย ๆ คนจะบอกว่า การล้มเหลวนี้คือประสบการณ์ แต่ไม่มีใครที่ตั้งเป้าไว้ว่า เมื่อพัฒนาของออกมาแล้ว จะให้มันล้มเหลวและแน่นอนมันมีค่าใช้จ่ายมหาศาล โดยเฉพาะบาง product ที่กว่าจะใช้เวลาวิจัยพัฒนาให้ออกสู่ตลาดได้ก็นานหลายปี ยิ่งกว่านั้น อาจสูญเสียอำนาจในการแข่งขันของตลาดให้กับคู่แข่ง

การพัฒนา product แม้ว่าจะเริ่มต้นด้วย การพัฒนาจากไอเดียอันยอดเยี่ยม การวางแผนธุรกิจเป็นอย่างดี และมีตลาดที่ต้องการ แต่ก็ยังไม่วายเสี่ยงต่อการล้มเหลวสูงอยู่ดี หรือ มันมีปัจจัยที่มากกว่านี้ที่เรามองไม่เห็น

ในหนังสือ The Wide Lens : A New Strategy for Innovation โดย Ron Adner ได้กล่าวถึง Blind Spot หรือ จุดบอด ที่นวัตกรมองข้ามและมันก็ทำให้เกิดปัญหาจนเอา product ที่พัฒนาวางไว้บนหิ้ง เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา (เสียหน้าอีกต่างหาก)

Adner กล่าวว่า สาเหตุมันเกิดจากที่ เราโฟกัสแคบเกินไป (Our focus is generally too narrow) เราสนใจไปที่การพัฒนา product ของเรา ทั้งตัว product และ ตัว process แต่เราไม่ได้มองไปยังผู้เล่นที่เกี่ยวข้อง ตลอดเส้นทางเดินของผลิตภัณฑ์ของเราก่อนถึงมือผู้บริโภค

ยกตัวอย่างให้เห็นภาพ

บริษัท Michelin ได้พัฒนา Run flat tire ล้อที่เมื่อถูกตะปูตำ แต่ก็ยังวิ่งได้ทั้งที่มันแบนแต๊ดแต๋อีกกว่าหลายร้อยไมล์

นั่นแหละ ฟังดูเข้าท่าใช่ไหมหละ อย่างไรก็ตาม การพัฒนา Run flat tire มันต้องการขอบพิเศษ ที่แยกตัวจากล้อ และต้องทำชิ้นส่วนที่แยกออกจากโรงงานผลิตล้อ นอกจากนี้ ก็ยังต้องการ service network ในการซ่อมบำรุงมหาศาล และการ train พนักงานให้มีทักษะที่ใช้อุปกรณ์ที่เฉพาะและพิเศษก็ไม่ใช่เรื่องง่าย

เมื่อนวัตกรรมถูกผลิตออกมา สิ่งที่ต้องรองรับ ไม่ใช่แค่ผู้ใช้ แต่เป็น ระบบนิเวศน์ (Ecosystem) ในการใช้และประสานงานในการใช้งานนวัตกรรม

Micheline ล้มเหลว เพราะขาดความตระหนักถึง คุณค่าที่ส่งมอบให้ลูกค้า (Value Proposition) ที่ต้องถูกรองรับด้วย Ecosystem ของตลาดล้อยาง และนี่คือ จุดบอดที่มองไม่เห็น ของผู้พัฒนานวัตกรรม

Adner ได้กล่าวไว้ว่า

“(it) is no longer enough to mange your innovation. Now you must manage your innovation system”

“มันไม่เพียงพอที่คุณจะมีกระบวนการจัดการนวัตกรรมของคุณที่ดีเท่านั่น คุณต้องบริหารจัดการระบบนิเวศน์นวัตกรรม ecosystem ของนวัตกรรมของคุณด้วย”

และนี่คือส่ิงที่จะปิดความเสี่ยงให้กับการทำนวัตกรรม หรือ เราต้องมองให้ “กว้างขึ้น”

Identifying the risk

การเรียนรู้เรื่อง ความเสี่ยง คือสิ่งที่จะทำให้เกิดความล้มเหลวที่ยอมรับได้ และน้อยที่สุด

ปัจจัยเสี่ยงสำคัญสำหรับการออกสู่ตลาดของนวัตกรรมประกอบไปด้วย 3 ปัจจัย ได้แก่

1. ความสามารถของคุณในการสร้างสินค้า และ การให้บริการ (Your ability to create the actual product or service หรือ “Executive risk”)

2. การพึ่งพาหรือการต้องทำงานร่วมกับผลิตภัณฑ์หรือกระบวนการนวัตกรรมอื่น ๆ (the reliance on and interdependence of other innovations หรือ “co-innovation risk”)

3. การมีส่วนร่วมของพันธมิตรที่ต้องการนำนวัตกรรมของคุณไปส่งต่อให้กับลูกค้าและผู้ใช้งาน (the involvement of partners who need to adapt and adapt to your idea before it can be offered to the end-user หรือ “adoption chain risk”)

ตัวอย่างของ Co-innovation risk สำหรับวงการพัฒนา Health Tech เช่น การพัฒนานวัตกรรมทางเทคโนโลยีของเรา แล้วต้องนำไปทำงานร่วมกับระบบ Hospital system ของโรงพยาบาล ในด้านการส่งต่อข้อมูล ความปลอดภัย และการเข้ากันได้ของระบบ

ปัญหาในความร่วมมือ หรือ adoption chain risk ก็ยังเป็นปัญหาของ Health Tech Startup ไทย เมื่อต้องนำเสนอผลิตภัณฑ์ให้แก่หน่วยงานต่าง ๆ โดยเฉพาะทางรัฐบาล

การมองกว้างที่ท้าทายคือ การต้องมีกระบวนการพัฒนาความสัมพันธ์ และ จับมือกับพันธมิตร โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่ต้องอาศัยพันธมิตรในการส่งมอบการใช้งานต่อไปยังลูกค้า โดยต้องชี้ให้เห็นผลประโยชน์ที่จะได้รับ เมื่อได้เข้ามาใช้ผลิตภัณฑ์ของเรา

ในโลกที่มีการเชื่อมต่อกัน นักนวัตกรรม ต้องค้นพบพันธมิตรและผู้ที่เกี่ยวข้องและรักษาความสัมพันธ์และมองคุณค่า ให้แก่เค้าเสมือนเป็นลูกค้า end user

นักนวัตกร ต้องเข้าใจยังจุดบอดที่มองไม่เห็น และตระหนักว่า การพัฒนานวัตกรรม เราทำงานแบบ silo ไม่ได้ และเราเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศน์นวัตกรรมที่ต้องขับเคลื่อนไปพร้อมกัน และรู้ว่า บทบาทของเราในระบบนิเวศน์คืออะไร

Perfectionist spiral วงจรขัดขวางนวัตกรรม

คุณเป็นคน prerfect ไหม ?

คน perfect มีความทนทานต่อความผิดพลาดต่ำ ยอมผิดพลาดไม่ได้ มีความละเอียดต่อขั้นตอนต่างๆ และไม่ค่อยยืดหยุ่น

ความ perfect ดีในหลายๆ วิชาชีพและอุตสาหกรรม เพราะทำให้การทำงานผิดพลาดน้อย ยกตัวอย่างง่ายๆ ก็ การแพทย์ ต้องละเอียดละออ เพราะหมายถึงชีวิตคน

แต่กับการพัฒนานวัตกรรม นั้นอาจมีแนวคิดที่ต่างกัน โดยเฉพาะช่วงเริ่มพัฒนา

Thomas Edison ทำการทดลองล้มเหลวไปกว่า 9000 ครั้ง กว่าจะได้ไฟดวงหนึ่งมา

ในวงการพัฒนานวัตกรรม คำหนึ่งที่ทำให้ นวัตกรรมสำเร็จ และนักนวัตกร ต้องจำขึ้นใจคือ “Fail fast, Fail often” คือสูตรสำเร็จ

เมื่อล้ม เราก็รู้ เมื่อรู้ เราก็ปรับเปลี่ยน นี่คือ สูตรของกระบวนการ Lean คือการปรับเปลี่ยนเพื่อสร้างสิ่งที่ดีกว่า ด้วยวงจรปรับเปลี่ยนอันสั้น

Perfectionism หรือ ความสมบูรณ์แบบ หากเกิดตั้งแต่ต้น และเกิด ซ้ำ ๆ ย้ำ ๆ จนเป็นนิสัย มันจะทำให้เป็นสิ่งขัดขวางนวัตกรรม

Adam Grant ได้ วาด วงกลมของ Perfectionist spiral ออกมา แสดงถึง Loop ของ mind set ของผู้นิยมความสมบูรณ์แบบ ที่เริ่มจากจาก ฉันผิดหลาด -> ฉันจะไม่พลาดอีก -> ฉันพลาดอีกแล้ว -> ฉันจะไม่ให้พลาดอีก ทำให้เกิดภาวะสร้างกรอบของ comfort zone หรือโซนแห่งความปลอดภัย ของตัวเองขึ้น

แม้ perfectionist บางคน จะแย้งว่า เพื่อความปลอดภัยในอุตสาหกรรม เพราะความผิดพลาดนั้น จะก่อให้เกิดผลลัพย์ที่ไม่พึงประสงค์ แต่โดยแท้จริงแล้ว กระบวนการผิดพลาด เราสามารถออกแบบไม่ให่เกิดความเสี่ยงของกระบวนการทดสอบและสร้างผลงานนวัตกรรมที่มากนักได้

การเป็น perfectionist จึงเสมือนเกาะกำบังความคิดเราจากการทำนวัตกรรมและควรทุบทำลายมันเสีย

“มาล้มกันเถอะ กระบะทรายอยู่นั่นแล้ว”

4 H's: 4 คุณลักษณะของ Leading team members พัฒนานวัตกรรมสำเร็จ

หลากเหตุผลที่ทำให้การทำนวัตกรรมไม่ใช่เรื่องง่าย หลักฐานจากการสำรวจงานนวัตกรรม หรือ ทีม startup ที่มีการพัฒนา product พบว่ามีนวัตกรรมเพียง 10-20 % เท่านั้น ที่ไม่ล้มหายตายจากไป ส่วนหนึ่งที่การทำนวัตกรรมออกมาแล้วล้มเหลว คือ ทีม

นวัตกรรม ไม่ใช่สิ่งที่ทำคนเดียว เพราะกระบวนการของนวัตกรรมนั้น ไม่ใช่แค่การทำวิจัย ค้นหาสิ่งใหม่ ไม่ใช่แค่การโฆษณา และไม่ใช่แค่การที่มีเงินแล้วก็ผลิตของออกมา แต่กระบวนการนวัตกรรม อาศัยกระบวนการสร้างผลิตภัณฑ์ที่ตอบโจทย์ตลาดด้วยองค์ความรู้ที่สดใหม่และนำออกสู่ให้คนใช้ได้ นั่นทำให้การทำนวัตกรรม ต้องการทีมงานที่มีหลาย skill set ที่จะทำให้สำเร็จ

4 skill set อยู่ในตัวของคนในทีม โดยเฉพาะทีมผู้ก่อตั้ง (founder) และผู้ก่อตั้งร่วม (co-founder) มีอะไรบ้างมาดูกัน

1. Hustler (Business) - นักธุรกิจ

เพราะ นวัตกรรม คือการผลิตผลงานให้คนใช้ และ ต้องการความยั่งยืน ดังนั้น องค์ประกอบของลักษณะที่สำคัญที่สุด คือ ความเก่งกาจของความเป็นผู้ประกอบการ Hustler หรือ นักธุรกิจ จะมีเป็นเรือธง นำทีมไปสู่จุดหมายได้ ผ่านจิตวิญญาณของผู้ป่วยกอบการ ซึ่งมีหน้าที่ วิเคราะห์ธุรกิจโดยรวม ดู position ของ product/service คอยติดต่อหาโอกาสทางธุรกิจ วิเคราะห์การเงินและการเติบโตของธุรกิจ นำเสนอและติดต่อธุรกิจต่างๆ หากเป็น startup ละก็ Hustler ก็มักเป็นคนที่ pitching นำบริษัทให้ก้าวหน้า ให้ได้

จากหนังสือ Hard Thing about and Things โดย Ben Horowitz นักลงทุนและนักธุรกิจที่ผ่านสังเวียนอันเอกอุจาก Silicon Valley ได้บรรยายความยากของกระบวนการทำธุรกิจไว้ว่า กระบวนการในความยากลำบาก ของการทำธุรกิจนั้น ก็เพราะมันไม่มีสูตรตายตัว และถ่ายทอดได้ยาก เราต้องเผชิญมันด้วยความกล้าหาญและมีจิตใจที่แน่วแน่ ในการพุ่งทะยานเท่านั้น ที่จะฝ่าฟันอุปสรรคต่าง ๆ ไปได้ และนั่นคือคุณสมบัติของผู้ประกอบการแบบ Hustler พึงมี

2. Hipster (Design) - นักออกแบบ

สินค้า หรือ กระบวนการที่เราประสบพบเจออยู่ทุกวัน ล้วนแล้วแต่ผ่านการออกแบบมาแล้วทั้งสิ้น และการออกแบบที่ดี ทั้งทางด้านรูปลักษณ์และประสบการณ์ จะทำให้เส้นทางในการครองหัวใจลูกค้ามีสูง

The lecture about design in healthcare by Sean Carney, Chief Design Officer from Philip.

บทบาทของนักออกแบบในปัจจุบันมีความกว้างขวางมากขึ้น ได้แก่

• UX/UI design : UX หรือ user experience เป็นการออกแบบประสบการณ์ของผู้ใช้งาน โดยเริ่มจากมีการเก็บข้อมูลการเดินทางของลูกค้า (customer journey) สิ่งที่ต้องพบเจอและสัมผัสการใช้งาน (touch point) และส่งมอบความรู้สึก ประสบการณ์ที่ดี ที่ตอบโจทย์การใช้งาน ในขณะที่ UI หรือ User Interface เป็นการออกแบบรูปลักษณ์ที่พบเจอ ความสวยงาม ความใช้งานที่ง่าย ให้แก่ลูกค้า

• Branding : การทำแบรนด์ เป็นการสร้างมุมมอง และตัวตนของผลิตภัณฑ์ และ บริษัท โดยรวมของลูกค้า (และพนักงานใน บริษัทด้วย) ให้เกิดความรู้สึกผูกพันธ์อย่างยั่งยืน ผ่านการออกแบบคำพูด ตัวอักษร โลโก้ การถ่ายทอดสิ่งต่าง ๆ ไปในแนวทางเดียวกัน โดยการทำ Branding จะเป็นไปในทิศทางความรู้สึกที่เป็นนามธรรม แต่จะติดคงอยู่อย่างยาวนาน

• Marketing : การออกแบบยังต้องทำงานร่วมกับการทำการตลาด เพื่อการสื่อสารให้เป็นในทิศทางเดียวกัน นักออกแบบที่เข้าใจและมีส่วนร่วมในการตลาดจะเป็นการส่งต่อแนวคิดของผลิตภัณฑ์อย่างไร้รอยต่อ

3. Hacker (engineer) - นักเทคโนโลยี

โลกหมุนเปลี่ยนไปตามความเร็วของเทคโนโลยี ทั้ง software และ hardware เป็นส่วนสำคัญในการหมุนโลกให้วิวัฒน์อย่างรวดเร็ว ตั้งแต่ยุค ถ่านหิน เครื่องจักรกล และ internet รวมถึงในอนาคตที่จะมีทั้ง Artificial Intelligence (AI), Robotics , และ Internet of Things (IOT) รวมถึง เทคโนโลยี อวกาศที่นำมาใช้กับมนุษย์โลก และผู้ที่ขาดไม่ได้ในการสร้างฝันผ่านผลิตภัณฑ์คือนักเทคโนโลยี

จึงไม่น่าแปลกใจสำหรับที่เมื่อเรามองกวาดตาไปรอบ ๆ จะพบว่า หลาย ๆ บริษัท จะมีทีมของนักเทคโนโลยีที่เก่งกาจ ที่เหมือนสะพานสร้างฝันให้เป็นจริงได้ และหลายๆ บริษัท นักเทคโนโลยีก็เป็น CEO เสียเอง

4. Hound (Researcher) - นักวิจัย

เมื่อทรัพสินทางปัญญา และ ข้อมูล มีค่าดังทองคำ การทำธุรกิจด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีพื้นฐานจากงานวิจัย สามารถสร้างความเฉพาะตัวและเพิ่มความสามารถในการแข่งขันได้

ในโลกที่เต็มไปด้วยความโหยหาความสำเร็จและการแข่งขันที่มีม้าแข่งหน้าใหม่และหน้าเก่ามาวิ่งบนลู่วิ่งเดียวกัน ม้าที่มี secret source และพลังวิเศษเท่านั้น ที่จะยืนหยัดได้ อย่างไรก็ตาม แม้ว่า การวิจัยก็มีความสำคัญ โดยเฉพาะในการสร้างความแตกต่าง แต่การเริ่มต้นพัฒนาผลิตภัณฑ์ ด้วยทีมงานวิจัยเป็นหลัก กลับทำให้ผลิตภัณฑ์นั้นขึ้นหิ้งและออกสู่ตลาดไม่ได้ นี่จึงเป็นหนทางที่มหาวิทยาลัยในประเทศชั้นนำ ที่อุดมไปด้วย นักวิทยาศาสตร์ และ นักวิจัย ได้ปรับท่าทีและนโยบายที่พัฒนาทั้งวิจัย การตลาดและการทำธุรกิจควบคู่กันไป

การทำงานแบบ Cross-functional team คือการเติบโตและประสบความสำเร็จของธุรกิจยุคใหม่ ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วและคาดการณ์ได้ยาก

แม้ว่า การบรรยายลักษณะ หรือ archetype ที่กล่าวมาแล้ว จะเป็นลักษณะของคนที่จะเป็นส่วนผสมที่ลงตัวของ founder และ co-founder ก็ตาม แต่การทำงานในสถานการณ์ที่ท้าทายในปัจจุบัน โดยเฉพาะ การทำนวัตกรรม ต้องการความคิดและความสามารถที่หลากหลาย

การทำงานยุคใหม่และอนาคต ต้องการการทำงานที่เป็น cross-functional team หรือ การทำงานที่แต่ละคนทำงานข้ามสาย นอกจากนี้ การมีองค์ความรู้ข้ามสาย ก็มีความสำคัญเช่นกันเพื่อเพิ่มความต่อเนื่องและ optimize การพัฒนาผลิตภัณฑ์

หลักการทำงาน แบบ cross-functional team ระยะแรก ๆ มาจากการพัฒนาการทำงานแบบ scrum หรือ agile โดยที่ทุก ๆ คนในทีม จะเข้ามา นำเสนอและแก้ปัญหา เพื่อให้เกิดความหลากหลายของมุมมอง และ ทดลองทางแก้ปัญหาได้อย่างรวดเร็ว

จะเห็นได้ว่า ลักษณะการทำงาน องค์ประกอบของทีมในการทำงานยุคใหม่ มีความแตกต่างจากการทำงานในยุคเก่าพอสมควร และการปรับตัวนี้ มันก็เป็นไปเพื่อการต่อสู้แข่งขันและความเร็วของการเปลี่ยนแปลงของโลกนี้ นั่นเอง

ไข้จริงๆ หรือเครียดจนเป็นไข้

หนาวๆ ร้อนๆ เอ๊ะ ตูเป็นโควิทยังวะ?

มารู้จัก เป็นไข้เพราะประสาทแดก

เสพข่าวโควิท จนหัวขวิด จะประสาทแดกกับตัวเลข ที่ขึ้นๆ ลงๆ เอ๊ะ ตัวเราร้อนๆ. เพลียๆ หน้ามืด รึเป็นโควิทวะ ต้องตายอยู่บ้านเหมือน เกมเมอร์คนนั้น อาม่าผู้น่าสงสาร หรือ น้าค่อม อะไรวะ.

จะบอกให้ เครียดมาก ประสาทแดก ทำให้ สมอง hypothalamus ที่คุม อุณหภูมิ คุมระบบประสาทอัตโนมัติ ทำงานผิดปกติ หนาวๆ ร้อนๆ เป็นไข้ หนือ ที่เรียกว่า “Psychogenic fever” เรียกบ้านๆ ว่า “ประสาทแดกจนเป็นไข้”

วิธีการรักษา

1. หายใจเข้าออกลึกๆ เรียกสติ

2. ดูว่าจริงๆ ไข้จริงเป่า ไม่ใช่รู้สึกเอง แล้วอาการอื่นมันเหมือนจริงๆ ไหม

3. เว้นการดูข่าวบ้าง ถ้าอยากติดตาม ก็ วันละ 1 ครั้งพอ น้าค่อมจะถูกส่งตัวเพราะอะไร รัฐมนตรีคนไหนช่วย ก็เพลาๆ ติดตามบ้าง ไม่ต้องไปช่วยลงทัวว์ทุกราย (จะล่าชื่อ ไล่รัฐมนตรี ก็ ทีเดียวพอ ไม่ต้องเอา email ที่มีทั้งหมด 10 อันไปไล่ลงชื่อ)

4. จงมั่นใจ ในมาตรการ ดูแลตัวเอง ล้างมือ ช้อนกลาง ปิดหน้ากาก ลดการไปที่เสี่ยง

5. นั่งสมาธิเสียบ้าง เรียกสติ

6. หากไม่ดีขึ้น กิน diazepam low-dose คลายเครียด แต่ต้อง แต่ใจ ว่าไม่ใช่ covid จริงๆ นะ เดี๋ยวหลับไม่ตื่น

- ทำได้ดังนี้ จะดีขึ้นเยอะ ไข้หายโดยพลัน-

🤯 ว่าแต่ กูเป็นยังวะ - กลับไปอ่านข้อ 1 ใหม่

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4843908/#!po=0.675676

#covid

If you have a body, you are an athlete: คำกล่าวที่ยิ่งใหญ่ของผู้ก่อตั้ง Nike

มีหลายครั้งที่เราได้ยินถ้อยคำที่เปี่ยมไปด้วยพลังอันยิ่งใหญ่ให้แก่มวลมนุษย์ 

คนนั้นอาจเป็นผู้นำทางการเมือง เป็นผู้นำทางศาสนา ผู้นำทางความคิด หรือผู้นำทางด้านนวัตกรรม 

ในทางนวัตกรรมและทางธุรกิจ คำพูดประโยคสั้น ๆ อาจปลุกพลังอันยิ่งใหญ่ให้กับ Brand ที่มีผลกระทบที่นอกเหนือจากยอดขาย

ยกตัวอย่าง ประโยคเด็ดของ Bill Bowerman ผู้ก่อตั้ง Nike ที่กล่าวว่า

“If you have a body, you are an athlete” 

“ถ้าคุณมีร่างกาย คุณก็กลายเป็นนักกีฬาแล้วได้หละ”

ประโยคนี้ มันเหนือกว่าการโฆษณาและแจ่มแจ๋วกว่าการที่โฆษณา คุณสมบัติอันยอดเยี่ยมของรองเท้าที่มีนวัตกรรมและเทคโนโลยีสมัยใหม่ให้คนซื้อเสียอีก เพราะมันแสดงว่า แค่คุณมีร่างกาย คุณก็ออกกำลังกายซะเถอะ เรา (อันหมายถึง Nike) มีความมุ่งมั่นที่จะทำให้คุณมีสุขภาพที่ดีนะ เหมือนกับอีก motto นึงของ Nike ที่เราต่างคุ้นหูคือ “Just do it” “ทำมันซะ” ที่บอกเป็นนัย ๆ ว่า อย่ารีรอ รีบหยิบรองเท้า แล้วออกไปวิ่งซะ 

ถ้อยแถลงเขย่าโลก นี้ก็ยังพบใน บริษัทที่ผลิต ผลิตภัณฑ์ด้านนวัตกรรมอีกหลายบริษัท เช่น 

“Tesla’s mission is to accelerate the world’s transition to sustainable transport.”

“เทสลา จะช่วยในการเปลี่ยนให้การเดินทางของเราเป็นการเดินทางด้านพลังงานสะอาดและยั่งยืนต่อโลก”

“Ikea : To create a better everyday life for the many people” 

“อิเกีย : จะสร้างชีวิตที่ดีขึ้นทุก ๆ วัน ให้คนทุก ๆ คน” และแน่นอน นี้มัน beyond บริษัทผลิตเฟอร์นิเจอร์ แต่มันรวมไปถึง การที่ทุกคนเข้าถึง เฟอร์นิเจอร์ ที่จะทำให้ชีวิตดีขึ้น และ ราคาที่จับต้องได้

“Starbucks: Inspire and nurture the human spirit - one person, one cup, and one neighborhood at a time” 

“เป็นแรงบันดาลใจและบ่มเพาะจิตวิญญาณ ให้แต่ละคน ผ่านแก้วแต่ละแก้ว และเพื่อน ๆ ของเราในขณะเดียวกัน” แน่นอน Starbucks ไม่ใช่แค่การทำกาแฟ เป็นการส่งต่อการเอาใจใส่และร่วมดื่มด่ำจิตวิญญาณร่วมกันของเพื่อนมนุษย์

ถ้อยคำหรือ ถ้อยแถลงเหล่านี้ เป็นเหมือนจุดหลอมรวม เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของก่อตั้ง ผู้ขับเคลื่อนบริษัท และสร้างผลิตภัณฑ์ที่ส่งต่อพลังให้แก่ผู้ใช้งาน ที่มันนอกเหนือไปจาก ผลิตภัณฑ์ หรือ นวัตกรรม ชิ้นหนึ่งแต่มันเสมือนส่วนหนึ่งในการเปลี่ยนแปลงของมนุษย์ชาตินั่นเอง 

World Creativity and Innovation Day 2022: วันนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์โลก

World Creativity and Innovation Day 2022: วันนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์โลก

ในชั่วโมงนี้ เราต่างก็รู้ว่า ความคิดสร้างสรรค์และการทำนวัตกรรมเป็นส่วนที่ขับเคลื่อนโลก และยิ่งองค์ความรู้ด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีก้าวหน้ามากขึ้นเท่าไหร่ การทำนวัตกรรมเพื่อขับเคลื่อนโลกก็ยิ่งเร็วขึ้นเท่านั้น 

ในวันที่ 21 เมษายน ของทุกปี ได้ถูกกำหนดให้เป็นวันนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์โลก 

ประว้ติแห่งวันนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์โลก

ในปี 2001 ที่ เมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา ได้กำหนดวันนวัตกรรมเป็นครั้งแรก แต่วันนี้ได้รับการยอดรับและเฉลิมฉลองอย่างเป็นทางการเมื่อ United Nation ได้ทำการเฉลิมฉลองครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 2518

เรามารู้จักความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมกันสักหน่อย 

หลายคนสงสัย ว่า ความสร้างสรรค์ (creativity) และ นวัตกรรม (innovation) มีความแตกต่างกันอย่างไร 

Creativity “The phenomenon whereby a person creates something new (a product, a solution, a work of art, etc) that has some kind of value”

หรือ “ปรากฎการณ์ที่เราสร้างหรือคิด สิ่งใหม่ขึ้นมา ที่มีคุณค่า

Innovation “The process of acting upon, or putting to use, a new concept or combination of concepts that creates new value and/or captures values in new ways” 

หรือ “กระบวนการที่ทำให้เกิดสิ่งใหม่ที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ในทางใหม่ ๆ ออกสู่การใช้งาน” 

จะเห็นได้ว่าแม้ว่ามีส่วนหนึ่งที่เป็นความคิดที่สดใหม่ หรือ ปรับเปลี่ยนการใช้ประโยชน์ในการทำให้เกิดคุณค่า แต่คำว่านวัตกรรม มักนำคุณค่าไปใช้งานในตลาดมากกว่า ดังนั้น innovative process มันเริ่มจากการที่นำความต้องการ หรือ จุดเจ็บปวด (pain point) มาเป็นตัวตั้งเพื่อพัฒนาและออกสู้ตลาดเสมอ ในขณะที่ creativity ไม่จำเป็นต้องมีสิ่งนี้

อย่างไรก็ตาม creativity ก็เป็นส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญด้านการทำนวัตกรรม 

โดย เฉพาะกระบวนการทำนวัตกรรมที่ใช้การออกแบบเชิงสร้างสรรค์ (Crative deisgn thinking process) ที่จะมีการระดัมคิด Ideas ด้วยการเข้าใจในเชิงลึกของปัญหา และอาการออกแบบ solution  

STEM vs SHAPE กับโลกยุคที่ soft science มีความสำคัญ

ตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน และมอองอไปในอนาคต แขนงสาขาที่มีความสำคัญในการศึกษามีหลากหลายแขนง ที่ University of Oxford ในยุคตั้งต้น ก็ได้มีการศึกษาแขนงสาขาวิชาใหญ่ ๆ แบ่งออกเป็น Medicine, Law/Politic, และ Art & Music ซึ่งถือว่าเป็นรากต้นต่อในการแตกแขนงสาขาวิชาต่าง ๆ มากมาย

ในยุครุ่งเรืองของกรีกโบราณ วิชาปรัชญามีความเฟื่องฟู การถกเถียงกันด้วยไดอะล๊อก ครุ่นคิดถึงวิถีความเป็นไปของธรรมชาติและมนุษย์เป็นศาสตร์ที่ถือว่าได้รับความนิยม และมีความจำเป็นในการดำรงค์ชีวิต แต่เมื่อถึงยุครุ่งเรืองด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การพัฒนาหลักคิดทางวิทยาศาสตร์และการนำมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาสิ่งอุปโภค บริโภคและอำนวยความสะดวก ดูเหมือนจะตอบโจทย์การใช้ชีวิตเสียมากกว่า และการศึกษา ก็มุ่งพัฒนาทักษะทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพราะตอบโจทย์ตลาดแรงงานมากกว่า

โดยมีการตั้งชื่อสาขาที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์รวมไว้ด้วยกันชื่อ STEM ซึ่งเป็นชื่อย่อของแขนงวิขา Science, Technology, Engineering, และ Mathematic โดยสาขาที่จะถูกรวมไว้ใน Science นั้นยังไม่มีข้อสรุป แต่มักกล่าวว่า มีการรวม political science, psychology, sociology และ บางคนก็รวม social science เข้าไปด้วย

แม้อาจปฎิเสธไม่ได้ว่า สาขาในกลุ่ม STEM จะมีความสำคัญ และช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สังคมและการพัฒนาของมนุษย์ แต่ในยุคสมัยใหม่ ที่มีการใช้ทักษะในการข้ามสาขาเพื่อผลักดันให้เกิดการพัฒนา ทำให้ความสำคัญของสาขาที่ไม่จัดอยู่ใน STEM มีความสำคัญมากขึ้น

ในปี ค.ศ. 2020 LSE (London School of Economics) British Academy , the Academy of Social Science, และ Art Council England ได้บัญญัติกลุ่มวิชาที่เรียกว่า SHAPE ขึ้น ซึ่งย่อมาจากแขนงวิชา Social science, Humanities, and the Art for People and the Economy ขึ้น เพื่อเป็นการขยายความสำคัญ คุณค่า และส่ิงที่สาขาเหล่านี้ทำ ซึ่งจะทำให้ผู้คนกลับมาสนใจ และใช้ประโยชน์จากสาขาเหล่านี้ให้มากขึ้น โดยสาขาของ SHAPE เป็นศาสตร์ที่มุ่งเน้นให้เรามองในตัวเรามากขึ้น ศึกษาพฤติกรรมของมนุษย์และบริบทของความเป็นมนุษย์

ในขณะที่เทคโนโลยีได้เกิดการพัฒนาไปจนถึงขีดที่มีการสร้างหุ่นยนต์ Robotic และ AI มาทำงานแทนมนุษย์ ยุคที่มีการพัฒนาบริษัท การเป็นผู้ประกอบการ การใช้เทคโนโลยีในการขับเคลื่อนไปข้างหน้า แต่ ประสิทธิภาพที่จะเกิดขึ้นจากการเก็บเกี่ยวเทคโนโลยี่เหล่านั้นให้เกิดประโยชน์สูงสุด กลับต้องใช้การพัฒนาทักษา SHAPE และศาสตร์เหล่านี้ เป็นศาสตร์ที่การพัฒนาด้านคอมพิวเตอร์ยังไม่อาจทดแทนได้ในระยะเวลาเร็ววันนี้ และประวัติศาสตร์ในปัจจุบัน ในยุคที่เทคโนโลยีเจริญอย่างก้าวกระโดด แต่เรากลับต้องมาโหยหา ความรู้และสิ่งที่เคยเจริญในอดีต มาเพื่อเติมเต็มความเป็นมนุษย์อีกครั้งหนึ่ง

รู้ตัวว่าเราเป็นอัจฉริยะแบบไหน คือสูตรสำเร็จก่อนใคร (Know your genius inside)

คุณเคยชื่นชมคนเก่ง และ คนที่ประสบความสำเร็จไหม เราอาจจะอยากเป็นอัจฉริยะ เพราะมันนำไปสู่ความสำเร็จและโดดเด่น และเราก็มักมองว่า บรรดาอัจฉริยะคนเก่งต่าง ๆ เป็นสิ่งที่เกินเอื้อม มันเป็นไปไม่ได้ ที่จะเป็นคุณ หากอยากเป็นนั่น ก็คงต้องไปเกิดใหม่

จริง ๆ แล้ว เราอาจไม่รู้ว่า พวกเราทุกคนต่างมีความอัจฉริยะในตัวเอง เหมือนคำที่ Albert Einstein ได้กล่าวไว้ว่า

“Everybody is a Genius” But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid.

“เราทุกคนต่างก็เป็นอัจฉริยะ หากคุณตัดสินปลาโดยความสามารถในการปีนต้นไม้ละก็ คุณก็จะใช้ชีวิตทั้งชีวิตในความโง่เชลา”

ก็เหมือนกับที่ Albert Eistein ได้กล่าวไว้ คนเราเกิดมามีความเก่งที่แตกต่างกัน แต่ด้วยสังคมที่ตีกรอบความคิด ทำให้ความเป็นอัจฉริยะของเราถูกบดบัง และพยายามมุ่งเน้นไปกับการพัฒนาและทำงานที่ไม่ตรงกับความเก่งและทักษะของตัวเอง ซึ่งมันก็ลงเอยด้วยความล้มเหลวไม่เป็นท่า

Roger James Hamilton ผู้แต่งหนังสือเรื่อง The Millionaire Master Plan ได้มีการประยุกต์สูตรประสบความสำเร็จที่ตั้งต้นจากการรู้จักความเป็นอัจฉริยะในตัวเองก่อน โดย Roger ได้แบ่งความเป็นอัจฉริยะเป็น 6 ด้านได้แก่

1. อัจฉริยะแห่งการสร้างสรรค์ (Dynamo Genius) - Creative

   Dynamo Genius เป็นผู้ที่มีอัจฉริยะในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ เป็นผู้ที่มีความคิดริเริ่มอย่างชาญฉลาด และมีคุณสมบัติในการมองการณ์ไกล หรือบางคนก็เรียกผู้ทำนายอนาคต เป็นผู้มีจิตนาการ แต่อัจฉริยะกลุ่มนี้ จะมีความจดจ่อต่ำ และทำงานไม่สำเร็จ นอกจากนี้ เขายังมักละเลยความจดจ่อและรู้จังหวะเวลา จึงไม่เป็นนักให้บริการผู้อื่น ๆ และไม่ค่อยรับรู้ความเป็นไปรอบตัว

2. อัจฉริยะแห่งการสื่อสาร (Blaze Genius) - Connect

   Blaze Genius เป็นผู้ที่มีอัจฉริยะในการพูดคุย ติดต่อสื่อสาร สนใจเรื่องความสัมพันธ์ กับผู้คน จะเป็นอัจฉริยะที่เรียนรู้ได้ดีจากการพูดคุยและแลกเปลี่ยนข่าวสาร แต่จะไม่ชอบเรื่องรายละเอียดและการคำนวนอันยิบย่อย เค้าจะเก่งในเรื่องของการขยายความและทำให้เป็นที่น่าสนใจ

3. อัจฉริยะในการให้คำปรึกษา (Tempo Genius) - Serve

   Tempo Genius จะมีความเฉลียวฉลาดเรื่องการรับรู้ อยู่กับความเป็นจริงและลงมือปฎิบัติ และมีความมุ่งมั่นในการจัดการงานให้ลุล่วง มีความฉลาดในการจับงานในจังหวะที่เหมาะสม รู้ว่าเมื่อไหร่ควรทำอะไร เมื่อไหร่ควรซื้อ เมื่อไหร่ควรขาย ทุกสิ่งนี้เป็นไปตามสัญชาตญาณ แต่เขาคนนี้ จะไม่มีความคิดสร้างสรรค์ใหม่ ๆ

4. อัจฉริยะแห่งการคำนวน (Steel Genius) - Details

   Steel Genius เป็นอัจฉริยะที่มีความเก่งในเรื่องของการคำนวน ชอบอ่านรายละเอียด เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างแจ่มแจ้ง ทำทุกอย่างให้ถูกต้อง สามารถสร้างระบบได้ดี แต่จะมีปัญหาเรื่องการสื่อสารและอาจทำให้คนที่เป็นอัจฉริยะด้านการสื่อสารหรือสร้างสรรค์ หมดพลัง

Roger James Hamilton ได้ก่อตั้ง Genius Group ด้วยการ set up curriculum ในการเรียนการสอน ให้เกิดความฉลาดขึ้น เฉพาะตัวด้วยการประเมินความฉลาดและออกแบบการสอนตามความฉลาดเฉพาะบุคคุล

Genius Group, established by Roger James Hamilton who make the curriculum of personalized genius training

โดย ทาง Genius Group ได้ พัฒนา Educational Tech ในการช่วยในการประเมินและ training ผู้ใช้งานอีกด้วย

ยับยั้งความหื่นไม่ได้ : Sexual disinhinition

จากการที่มีข่าวฉาว นักการเมืองใหญ่ รองเลขาธิการพรรคการเมือง ได้ลวนลามสาวที่ถูกหลอกไปนั่งคุยจะสอนเรื่องหุ้นและธุรกิจ แต่กลับพูดคุยเรื่องเพศ และลวนลาม เมื่อสาวไปพบว่า มีประวัติถูกแจ้งข้อหา ข่มขืนที่ประเทศอังกฤษซะอีกแหนะ ทั้งที่จริง ๆ ในเบื้องหน้าและการทำงาน ถือว่าเป็นคนที่มีการศึกษา มีความคิดด้านเศรษฐกิจที่น่าสนใจ แล้วทำไม กลับไม่มีความคิดยับยั้งชั่งใจเรื่องเพศ ทำให้เกิดความเสื่อมเสีย ชื่อเสียง 

พวกคนประเภทนี้ อาจมีปัญหาด้านสมองส่วนการยับยั้งชั่งใจ ซึ่งอยู่ตรงสมองส่วนหน้า ที่ทางการแพทย์เรียก “Disinhibition” และ เมื่อขาดความยับยั้งชั่งใจเรื่องเพศ เราก็เรียกว่า “Sexual disinhibition”

มารู้จักสมองส่วนยับยั้งชั่งใจที่เรียกว่า Prefraontal lobe กันก่อน 

Frontal lobe หรือ สมองส่วนหน้า เป็นสมองส่วนที่ใหญ่ที่สุด เพราะมันได้พัฒนามาเพื่อวัตถุประสงค์ด้านการคิด การตัดสินใจ ความจำ และ การยับยั้งชั่งใจ โดยสมองส่วนนี้ จะแบ่งหน้าที่ใหญ่เป็น 3 ส่วนคือ

• Dorsolateral prefrontal cortex ทำหน้าที่ แก้ไขปัญหา การวิเคราะห์ 

• Ventromedial prefrontal cortex ทำหน้าที่ การควบคุมอารมณ์ 

• และ Orbitofrontal prefrontal cortex  ทำหน้าที่เหยียบเบรค อารมณ์และพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม 

โดยหลาย ๆ คนที่มีปัญหา ในการทำงานของ Orbitofrontal cortex นี่แหละ ที่จะยับยั้งชั่งใจไม่ได้ เรียกว่า อดใจไม่ไหวละกัน โดยทั่วไปก็เจอในพวก ที่มีปัญหาโรคสมองที่ทำให้ทำลายส่วนนี้ เช่น เนื้องอก หลังอุบัติเหตุ หรือ ภาวะสมองเสื่อมเป็นต้น ทำให้คนพวกนี้บางทีก็จะมีพฤติกรรมลวนลาม และหยุดยั้งอารมณ์ไม่ได้ โดยเฉพาะ เรื่องเพศ เป็นเรื่องที่ผิดปกติที่พบได้บ่อย อย่างไรก็ตาม ก็จะเจอคนปกติที่ไม่ได้เป็นโรคสมองชัดเจน แต่มีปัญหาในการทำงานของสมองส่วนยับยั้งนี้ 

ในอดีต ก็มีกรณี เคส ที่สมองส่วนหน้าถูกทำลายทำให้เกิดพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป อย่างกรณี Pineas Gage ชายผู้ถูกเหล็กแหลมทิ่มทะลุ ทำลายสมองส่วนหน้าแล้วทำให้พฤติกรรมจากการที่เป็นชายหนุ่มที่แสนสุภาพ กลับกลายเป็นชายถ่อยที่หยาบคายและหื่นกาม

นอกจากนี้แล้ว หลาย ๆ คนคิดว่า ความผิดปกติ นี้เกิดมาพร้อมกับตัวคนนั้น หรือ เกิดจากการมีโรคที่สมอง แต่ได้มีการศึกษาวิจัยแล้วว่ามีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่ดูหนังโป๊ และหมกมุ่นเรื่องเพศมากเกินไป จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับสมองส่วนหน้านี้ได้ มีการวิจัย ถึงโครงสร้างสมองของคนที่ดูหนังโป๊ ว่ามีผลต่อสมองอย่างไร ในงานวิจัยที่ชื่อว่า “Pornography’s effect on the brain” ที่ตีพิมพ์ใน วารสาร The BYU Undergraduate Journal of Psychology: Vol. 13 : Iss. 2 , Article 2. Available at: https://scholarsarchive.byu.edu/intuition/vol13/iss2/2

ได้กล่าวว่า Pornography use หรือ การดูหนังโป๊ มันจะทำให้ลดส่วนสมองของ prefrontal cortex หรือ ส่วนที่ยับยั้งชั่งใจนั่นเอง ทำให้การไตร่ตรองลดลง และ การควบคุมอารมณ์ก็ลดลงไปด้วย 

การรักษา พวกที่ยับยั้งอารมณ์ทางเพศไม่ได้ มีตั้งแต่ การปรับพฤติกรรม การพบจิตแพทย์ และ ใช้ยากดอาการไว้ ไปจนถึง การใช้ไฟฟ้า กระตุ้นสมอง เพื่อยับยั้งอารมณ์นั่นเอง 

มุมมองบนอวกาศกับการสะท้อนของอภิปรัชญา The Overview Effect: How astronaut see the world

หลาย ๆ คน ก็คงจะทราบข่าว Elon Musk ประกาศผู้ที่จะได้ท่องอวกาศไปกับ Space X ของเขาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และเขาคนนั้นก็คือ นักธุรกิจหนุ่มมหาเศรษฐีพันล้าน ชาวญี่ปุ่น Yusaku Maezawa วัย 42 ปี

และ Yusaku Maezawa และ Elon Musk ก็มีแผนในการชักชวน ศิลปิน ดารา ผู้มีชื่อเสียงอีกหลายคน ร่วมทริปเกิดทานครั้งประวัติศาสตร์นี้ด้วย

แม้ว่า เราก็ยังทราบถึง deal ในการท่องอวกาศครั้งนี้ แต่หลาย ๆ คนคงตั้งคำถามในใจว่า จะต้องจ่ายเงินมหาศาล เพื่อไปท่องอวกาศเลยหรือ และบางคนถึงกับเปรียบเทียบว่า ก็ไปนั่งยานอวกาศในสวนสนุกก็ได้ ไม่ต้องเสียเงินมากมายหรอก

แต่ในความเป็นจริง การท่องอวกาศ ได้ออกไปสัมผัสมุมมองนอกโลก ที่ปกติ เรามีแต่โอกาสในการมองไปบนท้องฟ้าเท่านั้น มันมากกว่า การไปท่องเที่ยงธรรมดา แต่มันคือการเปลี่ยนแปลง ชีวิต ทัศนคติและมุมมองต่อชีวอตเลยทีเดียว

หลายปีก่อน ผมเคยไปร้านหนังสือมือสองร้านหนึ่ง และก็เห็นหนังสือมือสองในกองหนังสือลดราคา เรื่อง “Orbital perspective” ซึ่งเป็นหนังสื่อที่กล่าวถึง การเปลี่ยนแปลงชีวิตและความรู้สึก เมื่อครั้งที่ผู้แต่ง ได้เป็นนักบินอวกาศ และกล่าวถึงปรัชญาการใช้ชีวิตที่เกิดขึ้น เมื่อเค้าได้มองมายังโลก และสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ ไม่ใช่เรื่องบังเอิญส่วนบุคคล แต่มันเป็นการปรับทัศนคติของสมองผ่านการมองมายังโลกอย่างแท้จริงที่เรียกว่า “the Overview effect”

“The overview effect” หรือ “ผลกระทบจากการมองภาพรวม” คือการเปลี่ยนแปลงทางความคิดที่ส่งผลกระทบต่อนักบินอวกาศหลายคนที่เกิดขึ้นเมื่อพวกเขาเห็นโลกจากอวกาศ พวกเขากล่าวว่าความคิดแห่งการเปลี่ยนแปลงเมื่อมองมายังโลกคือการแบ่งแยกทางเชื้อชาติ เผ่าพันธ์ หรือ วัฒนธรรมมันสูญสลายไป และมันเหมือนกับตัวตนของเขาและทุก ๆ คนมีความเป็นอันหนึ่งเดียวกัน และเขายังบอกอีกว่า เมื่อมองมายังโลกด้วยสายตาที่อยู่นอกโลก โลกมันเหมือนลูกบอลลูกเล็ก ๆ ที่มีแสงบาง ๆ ห่อหุ้มหล่อเลี่ยงด้วยบรรยากาศที่บางเฉียบ

การปราศจากเขตแดนทางกายภาพ หรือเส้นแบ่งของประเทศได้หายไป ความขัดแย้งที่แบ่งแยกดินแดนวัฒนธรรมและประชาชนกลายเป็นสิ่งที่ไม่สำคัญและมีความเข้าใจถึงความจำเป็นที่จะต้องสร้างคนและสังคมโลกที่สันติ ที่ต้องทำงานร่วมกันเพื่อปกป้องลูกบอลสีน้ำเงินสีซีดนี้

“ฉันทราบว่า มันมีการเปลี่ยนแปลงในความรู้สึก การรับรู้ ทัศนะคติ ที่ต่างจากความเข้าใจของจักรวาลที่ฉันได้เรียนรู้มา เมื่อมองออกไป ฉันรู้สึกว่า ตัวของฉันเชื่อมโยงกับความเป็นไปของจักรวาลเหมือนมันเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ฉันตระหนักว่านี่คือการตอบสนองของสมองที่กำลังจัดระเบียบใหม่ มันเป็นประสบการณ์ในความเปลี่ยนแปลงการรับรู้และตัวตนใหม่ และมันจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป "- Edgar Mitchell, ชายรายที่ 6 ที่ไปดวงจันทร์

มันเป็นเรื่องปกติสำหรับนักบินอวกาศที่ ได้รับผลกระทบของ “Overview effect” จะมีส่วนร่วมในงานกุศลทั่วโลกหลังจากที่พวกเขากลับมายังโลก

นักบินอวกาศรอน Garan นักบินอวกาศของ NASA คนแรกที่เดินทางไปใน Space Shuttle Discovery ในปีพศ. 2551 และใช้เวลามากกว่า 128 วันรู้สึกถึงผลกระทบจากการเดินอวกาศครั้งที่สามของเขาและเริ่มสร้างกลุ่มคนใจบุญที่เรียกว่า "Fragile Oasis” ที่รวบรวมกลุ่มนักบินอวกาศที่เคยมีการเปลี่ยนแปลงทางปรัชญาที่คล้ายคลึงกัน

Garan เขียนหนังสือเกี่ยวกับประสบการณ์ของเขากับผลภาพรวมเรื่อง Orbital Perspective หรือ มุมมองของโลกกลม และร่วมมือกับ Guy Reid เพื่อสร้างสารคดีชื่อ "Planetary" ซึ่งจะสำรวจปรากฏการณ์ของ “Overview effect” จากมุมมองของนักวิทยาศาสตร์ นักนิเวศวิทยานักปรัชญาและพระสงฆ์ ทุกคนมีความเชื่อร่วมกันว่าโลกนี้เป็นโลกเดียวและพวกเรามีความเป็นหนึ่ง

Joanna Macy นักปรัชญาและนักนิเวศวิทยาที่ให้ความสำคัญใน "Planetary" กล่าวว่าคุณไม่จำเป็นต้องไปที่อวกาศเพื่อสัมผัสกับผลภาพรวมคุณไม่จำเป็นต้องเป็นนักบินอวกาศ คุณสามารถรู้สึกได้โดยการศึกษาภาพของโลกจากอวกาศอย่างใกล้ชิด

“เมื่อคุณศึกษาภาพของแผ่นดินการใช้ชีวิตบนผืนโลก ... คุณจะรู้สึกประทับใจกับความงามและการดำเนินและริเริ่มของมัน คุณจะมีความสุขในการใช้ชีวิต และดำเนินชีวิตบนโลกใบนี้อย่างมีความสุข ... ไปสู่ลมหายใจสุดท้าย "- Joanna Macy นักปรัชญาและนักนิเวศวิทยากล่าวไว้

ทฤษฎีความฉลาดและความฉลาดที่ถูกบดบัง

ความฉลาดคืออะไร

หลายๆ คน อยากเป็นคนฉลาด เพราะคนฉลาด มีโอกาสก้าวหน้าในขีวิต มีหน้าที่การงานที่ดี ประสบความสำเร็จ และแน่นอนว่ามันก็จะส่งผลไปสู่ความมั่งคั่ง ทั้งส่วนตัว ครอบครัว และสถานะทางสังคม

เมื่อเรากล่าวถึงความฉลาด เราก็คงคิดถึง วิธีที่จะพัฒนาให้เรามีความเก่งและฉลาดขึ้น ซึ่งก็คือระบบการศึกษานั่นเอง แต่เป็นที่น่าเศร้าว่า ในขณะที่เราพยายามในการคิดระบบการพัฒนาให้มนุษย์เกิดความฉลาดมากขึ้น แต่ระบบในปัจจุบัน ก็ยังจมปลักกับรูปแบบของการพัฒนาความฉลาดเพียงด้านเดียว ด้วยรูปแบบเหมือนๆ กัน

Sir.Ken Robinson นักพัฒนาระบบการศึกษา นักคิดและนักพูดสร้างแรงบันดาลใจ ได้กล่าวว่า ระบบการศึกษาในปัจจุบัน คือภัยอันร้ายแรงที่ทำลายความคิดสร้างสรรค์โดยการตีกรอบมุ่งเน้นสร้างความฉลาดเพียงด้านเดียวและละเลยความฉลาดด้านอื่นที่ใช้ในการดำรงค์ชีวิต ทั้งยังมุ่งวัดผลที่เป็นกับดักทางการศึกษาที่เราก็เห็นผลลัพย์อยู่แล้วว่า มันล้มเหลวในบริบทปัจจุบัน

การศึกษาปัจจุบันและการวัดนี้ เป็นผลพวงของยุคที่มีการเร่งเร้าการพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ผ่านการทดลองและแสวงหาความรู้ใหม่ โดย Sir. Ken Robinson ได้กล่าวในหนังสือ “The Element: How Finding your Passion Change Everything” ว่า “ธาตุ (Element)” ที่เป็นคุณสมบัติโดดเด่นเฉพาะตัวของคนคนนั้น ได้ถูกกรอบการศึกษากดทับ

เมื่อการศึกษา เป็นการตีกรอบความฉลาดด้านอื่นๆ แล้วความฉลาดด้านอื่นนั้นคืออะไรกันหละ

จากทฤษฎีของ Robert J. Sternberg นักจิตวิทยา ได้แบ่งความฉลาดออกเป็น 3 ส่วน ตามทฤษฎี Triarchic Theory of Intelligence” ได้แก่

1. ความฉลาดด้านการวิเคราะห์ (Analytical Intelligence) : เป็นความฉลาดด้านข้อมูล การใช้ข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล ซึ่งสามารถทดสอบได้จากการทดสอบ IQ และ เป็นความฉลาดที่เราคุ้นเคยจากการสอน และการสอบวัดผลในห้องเรียน มักเป็นความฉลาดเฉพาะด้าน บางคนเรียกเป็น “Professional intelligence”

2. ความฉลาดด้านความคิดสร้างสรรค์ (Creative intelligence) ความฉลาดด้านความคิดสร้างสรรค์ เป็นความฉลาดในการคิดใหม่ คิดประยุกต์ การปรับตัว การเชื่อมโยงมุมมองในแนวขวาง ผนวกข้อมูลจากหลายภาคส่วนและก่อให้เกิดการแก้ปัญหาหรือแสดงมุมมองใหม่ๆ ความฉลาดด้านนี้มักแสดงออกมาทาง “Creative and Innovation Ideas ไอเดียในการสร้างสรรค์และการผลิตนวัตกรรม”

3. ความฉลาดในทางปฎิบัติ (Practical Intelligence) คือ ความฉลาดในการเผชิญหน้ากับสถานการณ์จริง โดยสามารถโต้ตอบกับการใช้ปัญญากับชีวิตประจำวันได้ ได้แก่ การปฎิบัติงาน การสั่งงาน การแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน การตัดสินใจเฉียบพลัน ซึ่งก็คือความฉลาดในการบริหารจัดการการใช้ชีวิตและการงาน

แต่ละคน มีความฉลาดในแต่ละด้านไม่เท่ากัน ซึ่งเป็นปัจจัยที่เกิดมาแต่กำเนิด (innate) และสิ่งแวดล้อม (environment)

เพียงแต่เราต้องมีช่องทางในการปะทุความฉลาดของเรา ตามธาตุของตัวเรา เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดนั่นเอง

The Anatomy of Change กายวิภาคของความเปลี่ยนแปลง

การเปลี่ยนแปลงของสิ่งต่าง ๆ โดยเฉพาะสังคมมนุษย์ มีโครงสร้างที่เอื้อหนุนต่อการเปลี่ยนแปลง ที่จะประกอบไปด้วยส่วนต่างๆ วันนี้บทความจาก website :Mastey ได้อธิบายด้วยพิรามิดของการเปลี่ยนแปลงเอาไว้

5 ระดับที่เกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลง

ระดับที่ 1. System and Structure ระบบและโครงสร้าง

A system is “a regularly interacting or interdependent group of items forming a unified whole”. ระบบคือการเชื่อมต่อ ประสานงานของหน่วยย่อย ๆ ให้กลายเป็นหนึ่งเดียว

A structure is “the arrangement of and relations between the parts or elements of something complex.” คือ การจัดเรียงตัว ตามความสัมพันธ์กันระหว่างส่วนต่าง ๆ ที่มีความซับซ้อน

มนุษย์ เต็มไปด้วยโครงสร้างและระบบ เรามีลำดับของครอบครัวเป็น พ่อ แม่ ลูก ปู่ ย่า น้า อา และ เราก็มีระบบในการดูแลซึ่งกันและกัน จากครอบครัว เราก็มีโครงสร้างของเมือง มีระบบในการสั่งงานกัน

โครงสร้างและระบบนั้น เป็นส่วนประกอบอันทำให้เกิดการดำรงค์อยู่ของทั้งสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิต ต้ังแต่มนุษย์ ระบบนิเวศแห่งป่า เล็ก ๆ กระทั่งอะตอม เซลล์ หรือ ใหญ่ ๆ กระทั้งระบบสุริยะจักรวาล

ระดับที่ 2. Knowledge and Understanding ความรู้และความเข้าใจ

ความรู้ คือ ความเชื่อที่ถูกพิสูจน์แล้ว ซึ่งต่างจากความเห็น และความรู้มีการเปลี่ยนแปลงไปตลอด นอกจากนี้ ความรู้ยังขึ้นกับบริบททางสังคมนั้น ๆ โดยการก่อเกิดความรู้ จะมีกระบวนการพิสูจน์ ผ่านการทำแบบจำลอง (model) และ สร้างรูปแบบ (pattern) ขึ้น ซึ่งกระบวนการนี้ ผ่านรูปแบบการทำการทดลอง การทำการวิจัย การพิสูจน์โดยกระบวนการทำนวัตกรรม

ระดับที่ 3. Paradigm and World View กระบวนทัศน์และโลกทัศน์

เมื่อกระบวนการสร้างความรู้ ผ่านการทำแบบจำลอง การสร้างรูปแบบแล้ว ก็จะถูกกลั่นกรองออกมาเป็น กระบวนทัศน์ (paradigm) เพื่อสร้างองค์ความรู้ต่อไปเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง

การเปลี่ยนแปลงทางวิทยาศาสตร์ที่ชัดเจน ได้ถูกบัญญัติไว้ในคำว่า Paradigm shift โดยที่ Thomas Khun ได้เขียนไว้ในหนังสือ The structure of scientific revolution โดยได้แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงออกเป็น 4 ระยะได้แก่ Normal science, Extraordinary research, Adoption of new paradigm, Aftermath of the scientific revolution

ส่วน โลกทัศน์ หรือ มุมมอง เป็นพื้นฐานความรู้ความเข้าใจทิศทางของสังคมของแต่ละบุคคลหรือครอบคลุมทั้งของบุคคลหรือความรู้และสังคมของมุมมอง โลกทัศน์สามารถรวมปรัชญาธรรมชาติ ; สมมติฐานพื้นฐานอัตถิภาวนิยมและเชิงบรรทัดฐาน หรือธีมค่านิยมอารมณ์และจริยธรรม

ระดับที่ 4. Values and Beliefs คุณค่าและความเชื่อ

Values are judgements of what is important in life. คุณค่าคือสิ่งที่ถูกตัดสินว่ามีความสำคัญสำหรับชีวิต

Beliefs are the things we accept to exists and to be true. ความเชื่อ คือสิ่งที่เรายอมรับว่ามันมีอยู่และเป็นความจริง

ระดับที่ 4. Law of though กฎแห่งความคิด

นักตรรกวิทยา (logician) ได้ให้คำนิยามของตรรกะ คือวิทยาศาสตร์ที่ว่าด้วยเรื่องการมีเหตุผลที่มีความถูกต้อง และเชื่อว่า ตรรกวิทยาขึ้นกับหลักการที่ชื่อว่า กฎแห่งความคิด

โดยกฎแห่งความคิด แบ่งออกได้เป็น

• Law of identity

• Law of contradiction

• Law of excluded middle

Echo Chamber เราอาศัยอยู่ในพื้นที่ ที่มีแต่เสียงสะท้อนของตัวเอง

Echo Chamber หรือ พื้นที่แห่งเสียงสะท้อนของตัวเอง เป็นคำที่บัญญัติไว้สำหรับเรียก สภาพแวดล้อมที่เราได้รับแต่ข้อมูลหรือความเห็น ที่สะท้อนและตอบสนองต่อความคิดเห็น สิ่งสนใจ ความนึกคิดของตัวเอง

ในความเป็นมนุษย์ เรามีแนวโน้มในการตัดสินใจ ในสิ่งที่เข้าข้างในแนวความคิดของตัวเองอยู่แล้ว เราอาจเรียกมันว่า Cognitive Bias หรือ อคติทางความคิด ที่เราเกิดความเชื่อในสิ่งที่สบายใจ ตอบสนองตามความคิดของเรา และสิ่งนี้ มักเกิดขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัว

การสร้าง bubble หรือ พื้นที่ฟองสบู่ ของมนุษย์ เกิดมาแต่โบราณ เมื่อมนุษย์มีการใช้ข้อมูลข่าวสารในการสื่อสารให้เกิดความโน้มน้าว ให้เกิดความโน้มเอียงมาสู่ความคิดของสังคมและตอบสนองต่อความเชื่อของตนเอง แต่ การสร้าง bubble นี้นั้นมามีอิทธิพลมากขึ้นในยุคที่มีการไหลบ่าของข้อมูลผ่านทาง social media และทำให้เกิดการใช้ ข้อมูลส่วนบุคคล (Personalize information) ให้เกิดผลทางการตลาด

หากคุณเป็น Facebook users เราก็จะได้เห็นสิ่งที่ อัลกอริทึม Feed เข้ามาให้เราได้อ่านประจำวัน ที่ได้ถูกคัดสรรค์แล้วว่า ถูกจริต ถูกใจ และมีแนวโน้มทำให้เราพึงใจและถูกเกี่ยวติดไปกับ platform ได้

การมี echo chamber ทำให้เกิดกับดักทางกรอบความคิด และ เกิดกระบวนการโน้มน้าวความเชื่อไปตามสังคมได้ง่ายมากขึ้น

สิ่งที่เห็นได้อย่างชัดเจน คือการทำ campaign ในการหาเสียงของประธานาธิบดี Trumpt ที่ใช้ข้อมูล Analytica ในการหาเสียง และ feed เสียงสะท้อน เสมือนคนหมู่มาก ให้คนทั่วไปได้ยิน และเกิดการรวมกลุ่ม เกิดเสียงสะท้อนซ้ำ ๆ ให้เกิดการหลงเชื่อและชักจูงได้ง่ายขึ้น

Forgot your password? : Campaign สุด Cool for Alzheimer’s disease awareness

• จาก A Day Magazine 146

Alzheimer’s Association และ Univision ที่มีผู้เข้าชมกว่า 2 ล้านคนต่อเดือน สร้าง Campaign สร้างความตระหนักที่น่าสนใจ

เมื่อคนมี access เข้า website ไม่ได้ ลืม password แล้ว ก็จะมีส่ง email แจ้ง password พร้อมข้อความ

“ถ้าการลืมอะไรที่เหมือนจะไม่สำคัญนักอย่างการลืมพาสเวิร์ดยังทำให้ชีวิตคุณยุ่งยาก ลองคิดดูว่าแล้วการเป็นอัลไซเมอร์จะเป็นอย่างไร”

พร้อมทั้ง ทิ้งท้ายด้วย website ขององค์กรและช่องทางการบริจาก

• สร้าง impact ด้วยแนวคิด creative แบบ surprise

---

Copycat : when the cat imitate me

While the “Curiosity kill the cat”, I am so agree with this term on observing my cat behavior. But, I just realize that the copycat is also the cat behavior.

If you are an owner of two cat, you could see they play, doing the same thing, imitate their posture and behavior.

I own one cat named “Wor War” as its sound. I think she imitate me as feeling I am a big cat.

Imitation behavior is commonly seen in many creature. In human, we usually imitate someone behavior automatically, such as laughing, yawning, or doing some body gesture. The mirror neurons are behind the scene, that Brain cells have been evolved for social contact, and contribution to social.